Poniżej przedstawiamy kilka powodów, dla których warto dbać o glebę.
Podstawa produkcji żywności: większość produktów spożywczych, które konsumujemy, pochodzi z rolnictwa. Zdrowa, dobrze zarządzana gleba zapewnia wyższe plony, które są również bardziej odporne na choroby i szkodniki.
Filtr wodny: gleba odgrywa kluczową rolę w filtracji wody usuwając z niej zanieczyszczenia i zapobiegając ich przenikaniu do wód gruntowych.
Magazyn węgla: gleby są jednym z największych rezerwuarów węgla na Ziemi, przechowując więcej węgla niż atmosfera i roślinność razem wzięte. Dbając o ziemie, przyczyniamy się do zmniejszenia ilości dwutlenku węgla w atmosferze.
Bioróżnorodność: w glebie żyje niewyobrażalna ilość różnych organizmów – od bakterii i grzybów po owady i małe zwierzęta. Wiele z nich pełni kluczowe funkcje w ekosystemach, takie jak rozkład materii organicznej czy kontrola populacji szkodników.
Zapobieganie erozji: zdrowa gleba, bogata w materię organiczną i dobra strukturalnie jest mniej podatna na erozję. Erozja ziemi prowadzi do utraty cennej warstwy żyznej i może wpływać na jakość wód powierzchniowych.
Cykl składników odżywczych: ziemia odgrywa kluczową rolę w cyklach biogeochemicznych składników odżywczych, takich jak azot, fosfor czy potas. Dzięki mikroorganizmom glebowym składniki te są przekształcane w formy dostępne dla roślin.
Podstawa ekosystemów lądowych: gleba stanowi podstawę dla wielu ekosystemów lądowych, od lasów po trawiaste prerie, które są domem dla wielu gatunków roślin i zwierząt.

Dbając o glebę, dbamy nie tylko o nasze bezpośrednie potrzeby, ale również o zdrowie całego ekosystemu planety. Dlatego tak ważne jest stosowanie praktyk rolniczych i ogrodniczych, które chronią i poprawiają jakość ziemi, a także zwracanie uwagi na działania, które mogą prowadzić do jej degradacji, takie jak nadmierne nawożenie czy nadużywanie pestycydów. Właściwe zarządzanie glebą przynosi korzyści nie tylko nam, ale i przyszłym pokoleniom.

Zagrożenia dla wydajności upraw
Niestety, globalne zmiany w użytkowaniu ziemi, intensyfikacja rolnictwa oraz nieodpowiednie praktyki gospodarowania glebą prowadzą do jej degradacji. Jednym z kluczowych zagrożeń jest jej zagęszczenie. Maszyny rolnicze, ciągłe uprawianie tych samych pól i nadmierne nawadnianie mogą prowadzić do nadmiernego zagęszczenia cząstek glebowych. Zagęszczona ziemia staje się mniej przepuszczalna dla wody i powietrza, co utrudnia korzeniom dostęp do składników odżywczych i może prowadzić do mniejszych plonów. Degradacja gleby spowodowana nadmiernym użytkowaniem, erozją, zanieczyszczeniem i utratą materii organicznej zagraża zdrowiu ekosystemu glebowego, co przekłada się na spadek żyzności, ubożenie w składniki odżywcze i pogorszenie właściwości wodnych ziemi, co w konsekwencji prowadzi do znaczącego zmniejszenia plonów rolnych i może zaszkodzić trwałości systemów żywnościowych.

Erozja wietrzna i powietrzna
Erozja gleby jest kolejnym poważnym zagrożeniem. Wiatr i woda mogą łatwo zmywać glebę z obszarów, które zostały pozbawione roślinności lub gdzie ziemia nie jest odpowiednio chroniona. Erozja wietrzna dotyczy głównie suchych obszarów, gdzie wiatr może przenosić drobne cząstki ziemi na duże odległości. Erozja powietrzna z kolei zachodzi, gdy cząstki gleby są unoszone przez wiatr i przenoszone w atmosferze, co może prowadzić do poważnych problemów zdrowotnych dla ludzi i zwierząt.

Praktyki chroniące jakość gleby
Aby przeciwdziałać tym zagrożeniom konieczne jest wprowadzenie zrównoważonych praktyk gospodarowania glebą. Konserwujące praktyki uprawowe tj. uprawa bezorkowa, siew w mulcz, uprawa pasowa Strip-Till mogą pomóc w zatrzymywaniu cząstek ziemi i zapobieganiu erozji. Uprawy okrywowe, takie jak żyto czy facelia mogą chronić glebę przed erozją, poprawiając jej strukturę i zwiększając zdolność do retencji wody. Minimalizacja upraw mechanicznych, rotacja upraw oraz stosowanie organicznych praktyk gospodarowania ziemią, takich jak kompostowanie mogą znacznie poprawić zdrowie i jakość gleby.

Podsumowanie
Gleba jest kluczem do naszej przyszłości. Jej zdolność do wspierania zdrowych upraw, magazynowania wody i odgrywania bardzo ważnej roli w cyklach biogeochemicznych sprawia, że jej ochrona jest niezwykle ważna. Poprzez przyjęcie odpowiednich praktyk gospodarowania ziemią możemy zapewnić, że ten cenny zasób będzie służył przyszłym pokoleniom.

Terminologia
Rezerwuar – zbiór zasobów możliwych do wykorzystania.
Cykl biogeochemiczny – krążenie pierwiastka lub związku chemicznego w obrębie całej ekosfery, między organizmami, a środowiskiem nieożywionym.